Гісторыя стварэння

У сваіх мемуарах "Доўгая дарога дадому" Быкаў сцвярджаў, што прыдумаў сюжэт аповесці на аснове рэальнай гісторыі: быўшы ў 1945 годзе ў аўстрыйскай частцы Альпаў, ён сустрэў былую калісьці вязніцу канцлагера з Італіі «у паласатай куртцы і чорнай спаднічцы», якая шукала Івана:

Зразумела, Іваноў у нас было шмат, але ні адзін з іх не здаўся ёй тым, каго яна шукала. Мы спыталі, якога менавіта Івана яна шукае. Дзяўчына расказала прыкладна наступнае: яе зваць Джуліяй, яна італьянка з Неапалю. Год таму, улетку 44-га, падчас бамбёжкі вайсковага заводу, яна ўцякла ў Альпы, дзе сустрэла рускага ваеннапалоннага. Некалькі дзён яны блукалі ў гарах, галодныя, без цёплай вопраткі, перайшлі горны хрыбет і аднойчы імглістым ранкам натрапілі на паліцэйскую засаду. Яе схапілі і зноў кінулі ў лагер, а што здарылася з Іванам, яна не ведае.

Васемнаццаць гадоў праз пісьменнік напісаў аповесць, якая мела некалькі працоўных назваў. Адно з іх - «Пра што шумяць клёны". У першай рэдакцыі аповесці Джулія гінула ад рукі Івана, ня які жадаў аддаць на разарванне фашыстам сваю любоў.